Hayatınızda hiç beklemediğimiz anda biten şeyleri atlatmanız çok zordur. Örneğin yatağa bağımlı halde yatan birinin vefatını beklemek pek de kaçınılmaz sayılmaz ancak bir gün önce birlikte yemek yiyip eğlendiğiniz birinin vefatı sizi derinden sarsabilir. Bunun sebebi öngörülmez ve alışılmadık olmasıdır. Birazdan paylaşacağım etkide tam da bununla ilgili.
Zeigarnik etkisi, özellikle tamamlanmamış veya sona ermemiş düşüncelerin, olayların insan hafızasında daha iyi hatırlanma eğiliminde olduğunu ifade eden bir psikolojik fenomendir. Bu etki, Sovyet psikolog Bluma Zeigarnik tarafından 1927 yılında yapılan bir dizi deneyle keşfedilmiştir. İlhamını ise garsonlardan almıştır. Nasıl mı?
Bir gün restauranta giden Zeigarnik garsonların henüz ödenmemiş siparişleri daha iyi hatırladıklarını ancak müşteri hesabı ödedikten sonra siparişleri hatırlamakta zorluk çektiklerini gözlemliyor. Bu gözlemi üzerine Zeigarnik, birini unutmak ve ilişkiler üzerine çalışma yapmaya başlıyor ve ortaya günümüzde Zeigarnik Etkisi dediğimiz etki çıkıyor. Bu durumda Zeigarnik, bitmemiş, yarım kalmış şeylerin hafızamızda daha çok yer kapladığını, kopamadığımız şeylerin daha çok önümüze çıktığını bu nedene bağlıyor. Bunun yanı sıra insanların tamamlanmamış görevlere ilişkin bir tür "zihinsel açlık" yaşadığını ve bu nedenle bunlara dair hatırlama eğilimlerinin yüksek olduğunu da vurguluyor
Zeigarnik etkisi günümüzde dijital dünyada da oldukça fazla kullanılıyor. Örneğin televizyonda dizilerin parça parça yayınlanmasında, merakla beklenilen sahnelerde mola verilmesinde veya alacağımız bir ürünün stoklarla sınırlı olup tükeneceğini duyduğumuzda onu almaya ve izlemeye yönelik isteğimiz artıyor. Günümüzde birçok sektörde kullanılan Zeigarnik etkisi, izlediğimiz dizi ya da filmlere, haber sitelerinde detayına erişemediğimiz gündemlere ve satın almak istediğimiz ürünlere karşı motivasyonumuzun artmasına ve onları unutmamamıza neden oluyor.
Kısacası, tamamlayamadığımız her şey tıpkı yarım bıraktığımız aşklarımız gibi zihnimizin bir köşesine yerleşiyor ve sürekli hatırlamamızı sağlıyor.
Bu etkiden kurtulmak için yapacağınız tek şey unutamadığınız o anınızı zihninizde canlandırarak ihtimalleri terazinize koyarak bitirmek. İlla size zarar vermiş olan o ilişkiye dönüp denenmişi denemeniz gerekmez, ihtimalleri mental olarak hesaplayıp da bitirebilirsiniz.
Yarım kalmış daireyi zihninizde tamamlamadıkça karşınıza çıkan tüm fırsatları da sürekli kaçırır durursunuz.
Herkese yarım bıraktıklarını tamamlayacağı bir gün diliyorum..
