Eskişehirli karikatür sanatçısı Prof. Atila Özer ile Turhan Selçuk’u birer yıl ara ile kaybetti. Bugünlerde Turhan Selçuk’u ölümünün 15. Yılında anıyoruz. Eskişehirli karikatür sanatçısı Atila Özer için, Eskişehirliler üzerlerine düşeni yaptı. Tepebaşı Belediyesi sanat ve kültür etkinliklerinin yapıldığı binasına onun adını verdi. Eşi, onun adını taşıyan müze kurdu. Onun kurduğu Anadolu Üniversitesi bünyesindeki Odunpazarı’ndaki Karikatür Müzesi bugün Eskişehir’e gelenleri ağırlıyor. Odunpazarı’ndaki Anadolu Üniversitesinin müzesinde Turhan Selçuk’un bağışladığı çok sayıda eser var.
KARİKATÜRÜN HAYATIMIZDAKİ YERİ
2010 yılında hayatını kaybeden Turhan Selçuk vefatının 15. yılında unutulmadı. Çeşitli etkinlikler ile anılıyor. Bende yakından tanığım, iki karikatür sanatçımızı unutmadım. Türkiye’de Karikatür 150 yıldır özellikle basılı yayında yer buluyor. “Terakki” ve “Diyojen” dergileriyle başlayan Türk karikatürünün serüveni pek çok dergi ve çizerle yoluna devam etti. Karikatür tarihinde ise “Abdülcanbaz” karakteriyle Turhan Selçuk eşsiz bir yer edindi. 2010 yılında bugünlerde kaybettiğimiz Selçuk, karikatürleriyle ardında iz bıraktı. Adana'da bisikletle okula giderken geçtiği çamurlu yollardan etkilenip çizdiği bir karikatürü, sınıf arkadaşlarının ısrarıyla Türk Sözü gazetesine götüren Selçuk'un çizimi beğenilerek gazetede yayımlandı. Selçuk’un karikatür yolculuğu da böylelikle başlamış oldu.
ÇİZGİNİN GÜCÜNÜ KULLANDI
Grafik mizah anlayışını savunan Selçuk, Akbaba, Yeni Gazete, Akşam gazetelerinde çalıştı. Daha sonra Milliyet’te karikatür çizen Selçuk, Abdi İpekçi’nin de önerisiyle Abdülcanbaz karakterini yarattı. Milliyet’in baş karikatüristi olan Selçuk, karaktere ilişkin 1972'de yaptığı bir açıklamada, “Ben Abdülcanbaz'ı kahramanlık ötesi kaba kuvvetten güç alan, yozlaşmış bir çizgi roman türünden ayırıp arıtmak istedim. Bir roman ya da hikâye anlatımının sanat değerini katarak, bunu grafik sanatın çizgi gücüyle de besleyerek kişiliğini bulması yolunda çalıştım.” ifadelerini kullanmıştı.
ESKİŞEHİR SEVDASI
Dönemin rektörü Prof. Dr. Engin Ataç’ın isteği üzerine Anadolu Üniversitesi Odunpazarı’ndaki tarihi bir binayı restore ederek, Türkiye’nin ilk Karikatür Müzesini açtı. Müdürlüğüne de karikatür sanatçısı Prof. Atila Özer atandı. Özer’in dostlukları nedeniyle Turhan Selçuk başta olmak üzere, Türkiye’nin ve çeşitli ülkelerden karikatür sanatçıları müzeye eserlerini bağışladı. Bu fotoğrafta anı kaldı. Bu müzeyi Eskişehir’de görmeyen kalmamalıdır. Abcülcanbaz’da müzede yerini aldı. Bu fotoğrafın çekildiği gün rahmetli Turhan Selçuk, Abdülcanbaz başta olmak üzere çok sayıda karikatürünü müzeye bağışladı. Anı kalsın diye de bu fotoğraf çekildi.
POSTA PULU OLDU
Uzun yıllar Milliyet, Cumhuriyet, Akşam ve Yeni İstanbul gazetelerinde yer alan Abdülcanbaz, 1980'lerde de Milliyet Yayıncılık tarafından albüm olarak yayınlandı. Turhan Selçuk, 1987'de emekliye ayırdığı Abdülcanbaz'ı, 1994'te yeniden çizmeye başladı. Çok sevilen Abdülcanbaz, tiyatro ve sinemada da canlandırıldı, ayrıca 1991'de PTT tarafından basılan bir posta pulunda kullanıldı.
ANADOLUYU ANLATTI
Turhan Selçuk sergileri açan Heykeltraş Hasan Fehmi Hızal“Turan Selçuk sonuçta Anadolu mizah geleneğini yani Nasrettin Hocaları, tutuculuğa karşı Bektaş fıkralarını ikinci boyuta taşıdı. Anadolu mizah geleneğine sadıktı. Yani mizahı, çizgi dilini çok kendine özel noktaya taşımış bir sanatçıdır. Sade, basit ve genellikle düz veyahut düze yakın çizgilerle anlatır ve orada, hani anatomide insan oranlarına filan da sadıktır. Özgünlüğü dünya çapında da bilinir, hakkı teslim edilir” diyor. Her ikisini de saygı ve özlemle anarken, Anadolu Üniversitesi’nin Atatürk Lisesinin yan tarafındaki ‘Karikatür Müzesi’nin gezilmesini öneriyoruz. Ayrıca, müzeye girişlerin ücretsiz olduğunu da yazımıza ekliyoruz.
