Odunpazarı Belediyesi ve Tekin Yayınevi tarafından artık geleneksel hale getirilen Doğan Avcıoğlu Ödülleri’nin bu yıl üçüncüsü düzenlendi. Hasan Polatkan Kültür Merkezi’nde gerçekleşen ödül törenine önemli isimler katıldı. Başkan Kurt, ödül verdikleri Doğan Avcıoğlu’nun Türkiye’ye yön vermiş insanların başında geldiğini belirterek, yeni Avcıoğlu’ları ortaya çıkarılması gerektiğini de söyledi.
4 yıl önce İstanbul’dan bir grup aydın gecenin bir saatinde heyecanla beni arayarak, Eskişehir’de bir üniversitenin Doğan Avcıoğlu ile ilgili bir toplantı yapacağını duyduklarını ve katılmak istediklerini söylediler. Ertesi gün yaptığım araştırma da, Doğan Avcıoğlu ile Doğan Yurdakul için Odunpazarı Belediyesi’nin kütüphane açacağını ve ödül töreni düzenleyeceğini öğrendim. Avcıoğlu’nun tarihten biliyorum. Yurdakul’u ise yakından tanıma fırsatım oldu. Üçüncü kez düzenlenen ödül töreni güzel oldu. Avcıoğlu CHP’nin ötesinde bir kişilikti. Bugün CHP çizisi ile de yaklaşımı olamaz. Ödül törenlerine daha geniş kitleler davet edilmelidir.
YAZMAYA CESARET
Odunpazarı Belediye Başkanı Kazım Kurt, Doğan Avcıoğlu için,” Kendisini aşmış, 1960’larda yazdıklarını bugün bile yazmaya cesaret edemeyen aydınları bir tarafa bırakmış. Türkiye’ye gerçekten yön vermiş insanların başında gelir” diyor. Yaklaşık 60 yıl önce Yön dergisini yayımlayan ve Yön Bildirisi’ni kaleme alan Doğan Avcıoğlu, en kestirme anlatımla ve sözcüğün gerçek anlamında devrimci bir aydındı.
DEVRİMCİ AYDIN
Doğan Avcıoğlu, 1960 sonrası Türkiye’sinin en etkin teorisyenlerinden ve aydınlarındandır. 20 Aralık 1961 günü ilk sayısı çıkan Yön dergisiyle, daha sonra 21 Ekim 1969 tarihinde yayın hayatına atılan Devrim dergisiyle Türkiye’nin siyasal sürecini etkileyen bir karargâh oluşturmuştur ve cereyan yaratmıştır. 1969 yılında Türkiye’nin Düzeni kitabıyla programını ortaya koymuştur. Başka deyişle sistemin manken politikacılarından değildir; devrimcidir. Birikimlidir. Çok çalışkandır ve namusludur.
BİR DÖNÜM NOKTASI
Bir Türk aydınının Moskova'da Nazım Hikmet'in mezarının başında fotoğrafı ilk kez Yön'ün 20 Kasım 1964 tarihli 86. sayısında yayımlanır. Gazeteci-yazar İlhami Soysal'ın fotoğrafının yanında, "Bir Türk şairinin ölümü" başlıklı yazısı vardır.
Fotoğraf ve yazı bir dönüm noktasıdır. Büyük yankı yaratır, Yön hakkında dava açılır. Devamını İlhan Selçuk getirir. Selçuk, Nazım'ın "Kurtuluş Savaşı Destanı"nın kitap olarak yayımlanmasını önerir. "Destan", Yön yayınlarından çıkar, büyük yankı yaratır.
1938'de hüküm giydikten sonra yasaklanan şiirleri el yazısı ile çoğaltılarak elden ele dolaştırılan, 1930'larda doldurulan plakları gizlice dinlenen Nâzım Hikmet, Yön'ün verdiği bu mücadele sayesinde ancak 1965 yılında Türk halkıyla buluşacaktır.
YÖN'ÜN HER ŞEYİ
20 Aralık 1961'de ilk sayısı yayımlanan Yön, Türkiye'nin siyasal tarihine damgasını vuran ve etkin bir rol oynayan bir yayın organı oldu. Yön'ün her şeyi Doğan Avcıoğlu'dur. Mümtaz Soysal ve Cemal Reşit Eyüboğlu ile birlikte derginin kurucularından biri ve aynı zamanda ideologudur.
İlhan Selçuk, Yön'ü şöyle tarif eder:
"Yön, sosyalizmin Atatürkçü Türkiye'nin koşullarına göre nasıl hayata geçirilebileceğini araştırıyordu; bu yönelişe milli demokratik devrim demek belki daha doğru olabilir."
YARGILANDI BERAAT ETTİ
Ardından 12 Mart Muhtırası geldi. Muhtıranın altında, daha düne kadar 9 Martçılar’ın liderliğini yapan Kara Kuvvetleri Komutanı Faruk Gürler ile Hava Kuvvetleri Komutanı Muhsin Batur’un da imzaları vardı. Yön Bildirisi’nde imzası olanlardan Nihat Erim ise Başbakan olmuştu!
Başbakan olur olmaz Erim’in ilk işlerinden biri Doğan Avcıoğlu ile görüşme talebi olur. Avcıoğlu tenezzül etmez, görüşmeyi reddeder. Bir süre sonra Cemal Madanoğlu ile birlikte tutuklanacak, ‘orduyu isyana teşvik’ iddiasıyla yargılanacak ve sonunda beraat edecektir.
Avcıoğlu 1973 sonrasında ‘Milli Kurtuluş Tarihi’ ve ‘Türklerin Tarihi’ adlı önemli eserlerini üretti. 4 Kasım 1983 günü hayata veda etti. Doğan Yurdakul’un gün yüzüne çıkardığı ve yayıma hazırladığı ‘Türklerin Tarihi’nin 5 cildi okurlarına kavuştu. Bu beş cilt evimin en değerli yerindedir. 4 Kasım 1983 günü yaşamını yitiren Doğan Avcıoğlu’nu saygıyla anıyoruz. Yakın tarihimizin önemli bir aşamasını kütüphane ve ödül töreni olarak Eskişehirliler ile buluşturan Odunpazarı Belediyemizi de kutluyoruz.
