Arkadaşımız İlksen Akkan’ın haberinden öğreniyoruz. İnşaat Mühendisleri Odası Başkanımız Orkun Kılıç, Eskişehir’de acil yıkılması gereken 5-6 bin civarında bina olduğunu söyledi. Tabii ki bizde ister istemez 1999 depremini hatırladık.
1999 depreminde o gece Eskişehir’de bir apartman yerle bir oldu. Deprem de yok olan ve 32 hemşerimizin hayatını kaybettiği apartmana depremden 15 dakika sonra ilk ulaşan gazeteci olarak, o gece tümüyle her zaman gözümün önünde duruyor. Elektrik olmadığı için gazeteleri zor çıkardık. Yaygın basına haberlerimizi ve fotoğraflarımızı bin bir emek harcayarak ulaştırdık.
VALİ TEHLİKE ATLATTI
Bir binanın yerle bir olduğu Eskişehir’de okullar dâhil çok sayıda bina da hasar gördü. Dönemin valisi ile Emniyet Müdürü Kızıkcıklı’daki hasarlı binayı inceleyerek binadan çıktıktan saniyeler sonra binanın yıkıldığını hatırlıyorum. Depremden hemen sonra vilayetin jeneratörünü de konaktan gelen valimiz Ali Fuat Güven çalıştırmıştı. Vilayetin bodrumundaki jeneratörü ilk kez gördüm. Sivil savunma ekipleri de bugünkü millet bahçesinde o dönemki dış sahada ilk kez toplanmışlardı. Vali Güven, onların ilk kez bir araya gelmelerine de şaşırmıştı. Öyle ya, sivil savunma görevlileri sürekli eğitim yapmaları gerekiyordu. Demek ki, kağıt üstünde seçilmişlerdi. Sonra ESKUT kurulmuştu. Kurucular arasında yerimi almıştım.
BOYANAN BİNALAR
Depremden sonra Eskişehir’deki binalar üçe ayrıldı. Hasarsız, orta ve hasarlı binalar olarak. Birkaç bina yıkıldı. Hasarlı okular yıllar sonra yıkıldı. Orta ve hasarlı çok sayıdaki binanın boyanarak oturulmaya devam edildiğini gördük. Bu binaların pek çoğunu bugünde boyalı haliyle gösterebiliriz. Zaten İnşaat Mühendisler Odası Başkanı Kılıç, yaptıkları araştırmalarda 5 – 6 bin yıkılacak binadan bahsederken bu binaları demek istiyor. Yıkılacak da, nasıl yıkılacak?
KENTSEL DÖNÜŞÜM
Son yıllarda Türkiye’nin her tarafında kentsel dönüşümden bahsediyor. AK Parti ve CHP de birbirlerini bu konuda suçluyor. Mesela Eskişehir’de geniş bir alanda kentsel dönüşümden bahsediliyor. Önce burada yaşayan insanlar nasıl evlerini, işyerlerini yıkmak için birbirleri ile anlaşacak. Sonra yeni binaları yapmak için para bulunacak. Müteahhit bulunacak. Bunlar mümkün değildir. Başkan Kılıç söylediklerinde haklı ancak, karşılığı yok. Bu binaları yıkıp yeniden yapmak büyük güç gerekiyor.
ÜST ÜSTE ESKİŞEHİR
Kazakistan’dan gelen misafirlerime Eskişehir’i gezdirirken, Kazaklar,” Bu şehir nasıl bir şehir? Bütün binalar üst üste şehir hava almıyor “dediler. Beni de Almaata da, yaşamaya davet ettiler. Tarihi süreçte, Eskişehir gibi pek çok şehri üst üste binalar ile doldurmuşuz. Şehirlerimizin büyük çoğunluğunu taş binalarla doldurmuşuz. Şu andaki belediyeler ne yapsın? Biri formülü söylesin. 6 bin binanın, yıkılması ve yeniden yapılması ne kadar maliyetli ve güç bir iştir. Yazımızın başlığını bunun için Lafla gemi yürümez dedik. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının bu duruma bir çözüm bulması gerekiyor. 6 bin yıkılacak. 20 bin binada dönüştürülecek. Kentsel dönüşümde Eskişehir ve Türkiye’nin işi gerçekten sor olduğu anlaşılıyor. Boş tartışmalar yerine gerçekçi projeleri tartışmalıyız.
