100 yılı birazcık aşkın bir zamanda Balkan Savaşlarında Osmanlı İmparatorluğu kendi bünyesinden çıkmış olan Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan ve Karadağ ile savaştı. Savaş sonunda koca imparatorluk 4 yüzyıldır egemenliği altında bulunan toprakları kaybetti. Yüzyıllar içinde, Karaman ve civarından giden Türkler Balkan Türkleri olarak, Anadolu’ya dönmeye başladı. Zorunlu olmadıkça hiçbir Balkan Türk’ü, geriye dönmek istemiyordu. 100 yıl içinde çoğu zorunlu göçlerle 500 yıl sonra Anadolu’ya döndü. Zaman içinde Balkanlara giden Balkan Türkleri ile Kırım Türkleri ve Kafkas Türkleri bir asırlık süreçte dönüşte yerleşmek için Eskişehir’i seçti. Eskişehir’in tüm ilçeleri ile komşumuz Bilecik’in ilçeleri ile komşu ilçe Emirdağ’a yerleştiler. Bölgeye bir zenginlik gelmiş oldu. Eskişehir ile ilçelerine yerleşenler, ekonomik ve kültürel açıdan şehir ekonomisine büyük katkı yaptı. Kuzine sobadan, toprak sanayine, bisküvi sanayisine kadar pek çok alanda Eskişehir’in yaptığı atılım Balkanlardan göçlerle gelenlerin sayesinde olmuştur. Kültürel olarak da Eskişehir’in kültürüne katkıları büyüktür.
DERNEKLERİNİ DE KURDULAR
Balkanlardan gelenler, Eskişehir’de yerleştikleri köylerde veya yerleşim yerlerinde derneklerde kurdular. Eskişehir’de 100 yıllık süreçte Bulgaristan’dan gelerek yerleşen bugünkü sayılarla Eskişehir’de 300 binler ile ifade edilen topluluk, 15 dernekte kurdu. Zaman içinde Emirdağ ve köylerine yerleşen Balkan Türkleri daha sonra Eskişehir’e taşındılar, ama Emirdağ da yerleştikleri köy isimleri ile de dernek kurmayı ihmal etmediler. Belki çoğu balkanları görmedi. Ama atalarının geldiği Balkan geleneklerini Eskişehir’de yaşatmaya devam ediyorlar.
FEDERASYONLAŞILDI
Emirdağ’a yerleşen Balkan Türklerinin Ümraniyeliler ve Dağınık köylüleri adını taşıyan iki dernekleri var. Balak Türklerinin Türkiye çapında kurdukları 200’ün üstünde BAL-GÖÇ isimli dernekten şehrimizdekinin adı Eskişehir Balkan Göçmenleri Derneği’dir. 15 derneğin birleştiği federasyon ise Eskişehir Muhacir Dernekleri Federasyonu ismini taşıyor. Toptan Balkan Türkleri bugün Evladı Fatihan olarak isimlendiriliyor. Atatürk’ün bu konuda, birçok sözü bulunuyor. Herkes Anadolu’ya gelirken onlar sonuna kadar dayandılar.
BALKAN KAŞIK HAVASI
15 gün içinde Emirdağ’a yerleşerek, bugün Dağınık Köylüleri ve Ümraniye Köyleri adını taşıyan derneklerde faaliyet gösteren Balkan Türkleri iki ayrı etkinlik yaptı. Kahvaltı ve akşam yemeği de ikram edilen etkinlikte Bahçecikler Derneği Başkanı da olan Ahmet Bacak’ın kurduğu Balkan Triosu Rumeli Türklerini seslendirdi. Trio tamamen amatörlerden oluşuyor. Bacak’ı, Dağınık Köylülerinin etkinliğinde, biraz yorgun görünce nedenini,” Bugün beşinci etkinlik” diye açıkladı. 300 bin kişilik bir kite olunca, Bacak da , oturmaya zaman bulamıyor. Bende kendisine yumurta içme tavsiyesinde bulundum. Bacak bu etkinlikte de hiç oturmadığı gibi Federasyon başkanımız Kadri Ay ile kaşık havasına kaşık salladı. Balkan Türklerini söyledi.
BÜYÜK GÜÇ
En son göç Bulgaristan’dan 1989 da yaşandı. Mesela bizim aile 1951 de geldi. 300 bin kişi Eskişehir’de siyasi ve kültürel bir güçtür. Kuvvettir. Korosu da olacak. Folklor ekibi de olacak. Kafkaslar ve Kırım’dan gelen Türklerde işin içine girdiğinde Eskişehir’in Türk göçmen şehri olduğunu da söyleyebiliriz. Suriye ve Afrika’dan gelen mültecilere bazıları göçmen dediği için, tarih bilmeyenler konuları çarpıttıkları için göçmen dernekleri de isimlerini Balkan Türkleri olarak değiştirecekler. Eskişehir’e değer katan, şehri diğer şehirlerden kalın hatlar ile ayıranda şehrin göçmen özelliğidir. Bu nedenle ilkler şehriyiz. Hoşgörü ve kardeşlik şehriyiz.
