Cumhuriyet’in kurulmasından modern anlamda eğitime geçilince, eğitimde ikilik ve çok başlılık kendini gösterdi. Matematik, coğrafya, fen gibi pozitif bilimler dışında, dogmatik derslerin okutulduğu medreseler, azınlık ve yabancı okullar ile modern ve laik eğitim veren Harbiye, Tıbbiye, Mülkiye gibi okulların bir arada olması sorun yarattı.
Bu nedenle Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, 1 Mart 1924 tarihinde TBMM’de yaptığı konuşma da, “Milletin kamuoyunda tespit olunan eğitim ve öğretimin birliği umdesinin bir an kaybetmeksizin tatbiki lüzumunu gözlemliyoruz” dedi. Vatanı ve milleti bir bütün halinde tutmak, ülkeyi çağdaş uygarlık seviyesine çıkarmak, eğitimde ikiliği gidermek için kabul edilen Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun önemli işlevler üstlendi. Peki, Atatürk’ün emri ile bu işin mimarlığını kim yaptı? Dünde üç sivil toplum kuruluşumuz vilayette yıldönümünü kutladı. Çıkaranları, modern toplumun kurulmasında emek harcayanları da unutmamak gerekir.
YASAYI HAZIRLAYAN ÇINAR
Vasıf Çınar, kadrosunda yer aldığı Cumhuriyet aydınlanmacılarının tümünün ortak yazgısı olan yokluktan varlık çıkarma konusunda başarı gösteren; Cumhuriyet'i ulusal, laik, bilimsel ve halkçı temellere oturtmak için kararlı adımlarla yürüyen devrimcilerdendir.
Cumhuriyet Devrimimizin büyük önderi Mustafa Kemal Atatürk’ün gerek cephelerde gerekse ülkemizin kurtuluş-kuruluş yıllarında attığı her adımda başarılı olması rastlantı değildir. O’nun başarılarındaki en önemli etkenlerden biri “en gerçek kılavuz” olarak gördüğü bilimdir. Diğer önemli etkenlerden biri de, her biri Kuva-yı Milliye siperlerinden gelen, Devrimlerin hazırlanışı ve yaşama geçirilişinde öncü, donanımlı kadroları çevresinde bulmuş olmasıdır. “Üç Devrim Yasası”ndan biri olan “Tevhid-i Tedrisat”ın hazırlayıcılarından Vasıf Çınar, bu kadronun önde gelen adlarındandır.
SAVAŞ ÇIKTI OKULA ARA VERDİ
Tam adıyla Hüseyin Vasıf Çınar, 1892’de İzmir’de dünyaya gelir. Babası, kaymakamlık görevlerinde bulunan Abdullah Hulusi’dir. Çınar, İzmir İdadisi’ni bitirdikten sonra İstanbul Hukuk Mektebi’ne girer ama Birinci Dünya Savaşı çıkınca okula ara verir. 1915-1918 arasında yakın arkadaşı ve Cumhuriyet’in öncü kadrolarından Mustafa Necati ile İzmir’de Özel Şark Mektebi’ni kurar ve birlikte yönetirler. Hukuk Mektebi’ni bitirdikten sonra bir süre öğretmenlik yapar. Yine arkadaşı Mustafa Necati ile Türkocağı’nın İzmir Şubesini kurarlar.
HÜKÜMETTE GÖREV YAPTI
3 Mart 1924’te öbür Devrim Yasalarıyla birlikte kabul edilen bu yasanın çıkışından üç gün sonra Milli Eğitim Bakanlığı’na getirilir. Falih Rıfkı Atay’ın Çankaya’sında “Mustafa Necati’ye göre daha sert” diye nitelediği Çınar, 22 Kasım 1924’te kurulan Fethi Okyar hükümetine kadar bu görevde bulunur.
Görüldüğü gibi sadece medreseler değil yabancı okullar da MEB’e bağlanarak bu okullarda haç ve heykel gibi dinî sembollerin bulundurulması ve dinî ayinlerin yapılması yasaklanmıştır.
MİLLİ DEVLET İÇİN
Yasalarımıza, kadının onuruna, laikliğe aykırı şekilde düzenlenmeler her üç yasaya da aykırıdır. Çünkü bu kanunları özü; gerekçelerinde gösterdiğimiz üzere iki tip insan yerine milli bireyler yetiştirmek ve çağdaş, laik, milli bir devlet yaratmaktır.
Etnik, dinsel, mezhepsel ayrılıklarla iki tip insan yaratma çabası; emperyalizmin bizim gibi milli devletleri parçalamasına neden olur. Vatanı ve milletiyle birliğimizi sağlama yönünde Emperyalistlere ve piyonlarına karşı savaşımızın başarısı için, milli birliğe, kadının onuruna, üç devrim yasasına ve diğer yasalarımıza aykırı uygulamalardan vazgeçilmelidir. Modern Türkiye’ye giden yolda emek harcayanları unutmamak gerekiyor. Bunlardan biri de üç devrim yasasının mimarı Hüseyin Vasıf Çınar’dır.
