Yasalarımızda belli kriterlere sahip anonim şirketlere avukat bulundurma zorunluluğu getirilmiştir. Bu yasal yükümlülük, ilk olarak 2001 tarihinde getirilmiş daha sonra 2008 yılında birtakım değişiklikler yapılmıştır. 2011 yılı itibari ile de Anayasa Mahkemesi’nin bu konuya ilişkin kararı kapsamında uygulama tamamen netlik kazanmıştır. Nitekim söz ettiğimiz kararın ve yine bu uygulamanın temel gerekçesi; esas sermayesi büyük olan anonim şirketlerin, ülke ekonomisinde büyük önem arz etmesi ve bu nedenle bu şirketlerin yapacakları hukuki işlerde uzman desteği alması gerektiği düşüncesidir. Anonim şirketin avukat bulundurma zorunluluğu, ya bir avukatın sigortalı olarak şirket bünyesinde istihdam edilmesi ya da sözleşmeli olarak bir avukattan devamlı hizmet alınması şeklinde olabilmektedir. Bugünkü yazımda, hangi anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu olduğu ve bu zorunluluğa uyulmamasının yaptırımının ne olduğu gibi hususlara değinmek istiyorum.
Her anonim şirket avukat bulundurmak zorunda mıdır?
Hayır, değildir. Uygulamada daha çok anonim şirketlerin avukat bulundurma zorunluluğu olarak bilinse de her anonim şirketin avukat bulundurma zorunluluğu yoktur. Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu, yalnızca esas sermayesi 250.000 TL ve üzeri olan anonim şirketlerde söz konusu olmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken husus; kuruluş aşamasında 250.000 TL ve üzeri esas sermayenin tamamının ödenmesine gerek yoktur. Yani anonim şirket tescil edilirken kuruluş esas sermayesini 250.000 TL veya üzeri belirlemiş ve bedelinin tamamını ödememiş olsa dahi avukat bulundurmak zorunludur. Yine 250.000 TL’nin altında bir sermayeyle kurulmuş ancak sonrasında bu esas sermayeye ulaşmış anonim şirketler için de avukat bulundurma zorunluluğu kanunen doğmuş olacaktır.
Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğuna uyulmazsa ne olur?
Bu zorunluluğu yerine getirmeyen anonim şirketler için idari para cezası öngörülmüştür. Şirketin merkezinin bulunduğu ilgili Baro Başkanlığınca anonim şirketlere yazı yazılır. Bu yazıda şirketlerin avukat bulundurma yükümlülüklerini yerine getirmeleri, aksi halde yasal işlem yapılması için ilgili Cumhuriyet Başsavcılıklarına başvurulacağı bildirimi yer almaktadır. Yükümlülüğün yerine getirilmediği durumlarda, yapılan suç duyurusu üzerine Cumhuriyet Savcısı (Kabahatler Bürosu) tarafından idari para cezası verilir.
İdari para cezasının miktarı nedir?
Bu yasal yükümlülüğe uyulmaması halinde; yükümlülüğe uyulmayan her ay için, o tarihteki asgari ücret tutarının 2 aylık (brüt) miktarı tutarında idari para cezası uygulanır. 2023 yılının başından itibaren uygulanan asgari brüt ücret tutarı 10.008 TL’dir. Yukarıda yer verilen hükme göre, her ay için ödenecek ceza miktarı 20.016 TL olmaktadır. Ceza miktarı, yükümlüğünün yerine getirilmediği her ay için uygulanmaktadır. Örneğin; 2023 yılında 3 ay boyunca sözleşmeli avukat bulundurmayan bir anonim şirkete 60.048 TL idari para cezası uygulanacaktır.
İdari para cezasına itiraz edilebilir mi?
Avukat bulundurma zorunluluğunu yerine getirmeyen anonim şirketlere uygulanan idari para cezasına yetkili sulh ceza mahkemesi nezdinde itiraz edilebilir.
Baro Başkanlığının yazısına nasıl cevap verilmesi gerekir?
Söz konusu anonim şirket, tebliğ edilen yazıya 10 gün içerisinde cevap vermek zorundadır. Bu cevap yazısında, ilgili dönemde avukat bulundurma zorunluluğunu yerine getirildiğine ilişkin sözleşmeli avukat bulunduruyor ise istenilen döneme ait avukatlık sözleşmesi ile en az Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre ilgili ücret ödemelerini gösteren serbest meslek makbuz örneklerini, eğer avukat sigortalı olarak şirket bünyesinde istihdam ediliyor ise sadece istenilen yıla ilişkin maaş bordroları örneğini sunmaları gerekmektedir. Ayrıca anonim şirketin avukat bulundurma zorunluluğunu sözleşmeli olarak bir avukatla yerine getirmesi durumunda, bir sene boyunca aynı avukatla çalışma zorunluluğu yoktur. Ancak mevcut avukatla sözleşmenin feshedilmesi durumunda, herhangi bir idari para cezasıyla karşı karşıya kalınmaması için ivedilikle yeni bir avukatla anlaşılması gerekmektedir.
