Haşhaşın kullanımının çok yaygın olduğu görülüyor.Haşhaşlı, cevizli ekmek, haşhaşlı bükme meşhur ve aranılan yiyeceklerin başında gelir. Balkan ve Kafkas göçmenlerinin mutfağı tarih içinde Eskişehir mutfağını büyük ölçüde etkiledi. Pırasalı Arnavut Böreği, dızmana, kalakay, kıvırma böreği, ağzı açık, kelem sarması, ciğer sarması, kökrek dolma, düğü köfte çorbası, göceli tarhana çorbası, gözleme gibi birçok çeşide zengin Çerkez Mutfağı eşlik etmektedir.
Çibörek
Çibörek, Eskişehir’le özdeşleşmiş bir börektir. Türkiye’de pek çok yerde yapılır ama Eskişehir’deki çiböreğin tadını başka yerde bulmanız kolay değildir. Eskişehir’e ilk yerleşen Tatar ve Kırım kültürünün eseri olan çibörek kıyma, soğan ve baharat karışımının açılmış yufkaya konulup yağda kızartılmasıyla yapılan geleneksel bir yemektir. Genellikle yarım ay şeklinde yapılır. Mantarlı, peynirli, patatesli gibi çeşitleri de vardır. Ancak, geleneksel olarak kıyma ile yapılır. Soğuk ve köpüklü ayranla birlikte eşsiz bir tattır.
Met Helvası
Adını çubuk (met) ve aşık kemiğiyle oynanan bir oyundan alan met helvası, Eskişehir’e özel lezzettir. Un, yağ, şeker, limon ve su kullanılarak yapılan, 2-3 cm çapında ve 6 cm uzunluğunda yuvarlak olarak hazırlanan, yatay kesilerek yapılan helvanın kakaolusu ve vanilyalısı vardır. Bu meşhur helva pişmaniye tadını andırır. Met helvası, met oyunu sonucunda yenilen tarafın uzun kış gecelerinde helva çekmesiyle oluşan bir geleneğin ürünüdür. Nuga helvası, cevizli yaz helvası, tahin helvası, tahin ve çövenden bir kürek yardımı ile yapılan kürek helvası Eskişehir’in diğer geleneksel tatlarındandır.
Halkalı Şeker
Eskiden söz kesildiğini ilan etmek üzere kahvelerde dağıtılırdı halkalı şeker, şekerin sıcak hamur halindeyken duvardaki kancaya elle atılıp yoğrularak beyazlatılması ve ardından renkli şeritlerle süslenip fitil halinde çekilmesiyle yapılır.
Sivrihisar Baklavası
Sivrihisar’da baklava yapımı çok köklü bir geçmişe sahiptir. Ceviz kullanılarak yapılır.
Kuzu Sorpa
Kuzunun bel, kol ve but bölümlerindeki et, kemikli ve iri parçalar halinde parçalanır. Et, tencereden hafif ateşte kendi yağı ve suyu ile kavrulur. Sonra üzerine su eklenir, kaynatılır. İnce kıyılmış taze soğan, taze nane yaprakları, kıyılmış dereotu da eklenir. Etler pişince başka bir kapta hazırlanan un, yoğurt, yumurta sarısı karışımıyla terbiye edilir. Et ve sulu bölüm birlikte servis yapılır.
Bamya Çorbası
Özellikle Sivrihisar’da yapılır. Özel günlerde ve düğün yemeklerinin sonunda içilir. Ağır bir yemeğin sindirimini kolaylaştırıldığına inanılır.
Toyga Çorbası
Et suyu ile pirinç kaynatılır. Yumuşayınca ayrı bir kapta un, yumurta ve yoğurt suyla ezilerek çorbaya katılır. Kaynayınca tereyağ, kırmızı biber ve nane kızdırılarak dökülür. Aynı çorba göce kaynatılarak yapılırsa göce çorbası adını alır.
Simit
“Eskişehir unundan, Kalabak Suyu’ndan, yeni çıktı fırından” diye bahsedilen Eskişehir simidi kendine has gevrekliği, bol susamı ile oldukça meşhurdur.
Köfte
Eskişehir’de halk, özellikle gece hayatı müdavimleri, gar çevresinde neredeyse sabaha kadar açık olan köftecileri bilirler. Eskişehir’deki köftenin Sultanahmet, Tekirdağ ve İnegöl köftelerinden en büyük farkı köftenin yumuşak yapısı nedeniyle ağızda hemencecik dağılmasıdır. Dengeli baharatı ve kömürde pişirilmesi kesinlikle bu köfteyi daha lezzetli bir hale getiriyor.
Göbete
Tatarlara özgü bir börektir. “Kobete” olarak da bilinir. Patatesli, pirinçli, işkembeli kobeteler olabilir. Hoşaf, ayran veya cacıkla yenir. Göbete genelikle düğünlerde ve bebek dünyaya geldiğinde kutlama amaçlı pişirilir.
Tabak Börek
Tatar mutfağının en önemli yemeklerinden olan tabak börek, Orta Asya’dan günümüze kadar yaygınlaşarak gelmiştir. Hamur şekli ve büyüklüğü bölgelere göre değişebilir. Çorba gibi sulu olduğu zaman “kaşık börek”, haşlama suyu süzüldüğünde ise “tabak börek” adını almaktadır.
Balaban
Küçük küçük doğranmış pideler sıcak et suyu ile ıslatılır, üzerlerine yoğurt ve salça sosu dökülür. Daha sonra ızgarada pişirilen balaban köfteler ve bonfile şişler ilave edilir. Maydanoz, domates ve ızgarada közlenmiş biberler konulur. Üzerine kızgın tereyağı dökülür. Porsiyonları dolu dolu olan Balaban Tatarca’da çok anlamına gelmektedir.
Mihalıççık Kirazı
Türkiye’de kiraz üretiminde en son ürün alınan bölge Mihalıççık ilçesidir. Birçok ülkeye ihraç edilen Mihalıççık kirazı başta İngiltere Kraliyet ailesi olmak üzere yurtdışındaki birçok sofrayı süslemektedir. Ülkemizin önemli bir kiraz üretici firması Mihalıççık ilçesinde depolama ve paketleme tesisi kurmuştur.
Can HACIOĞLU
